Opdracht “Daklozen” - Opvang

De Medihalte

Een medisch opvangcentrum dat tijdelijk onderdak biedt aan dakloze personen die om gezondheidsredenen een herstelperiode en/specifieke medische zorgen nodig hebben.

In 2019

  • 335 opnames: constante turnover van 1,3 opnames per werkdag
  • 276 personen in kort verblijf (gemiddelde duur: 4 weken)
  • 59 personen in lang verblijf (gemiddelde duur: 13 weken)

Team:

Het team bestaat uit 33 personen: artsen, verplegers, zorgkundigen, maatschappelijk assistenten en opvoeders.

Infrastructuur:

De huidige opvangcapaciteit van het centrum omvat 38 bedden, verdeeld over kamers met één tot drie bedden:

  • 23 bedden voor “kort verblijf” voor dakloze personen met acute medische aandoeningen die tijdelijk onderdak nodig hebben (van vijf dagen tot twee maanden).
  • 15 bedden voor “lang verblijf” voor de opvang op lange termijn van dakloze personen met chronische ziektes.

Activiteiten

De MediHalte biedt residentiële opvang, die 7/7 en 24/24 toegankelijk is, met medische en paramedische infrastructuur en een sociale dienst. Doelstellingen:

  • Tijdelijk opvang bieden om mensen de tijd te geven om te herstellen en/of te worden doorverwezen;
  • Een (para)medische omkadering om de continuïteit van de zorg te verzekeren en zo het risico op terugval en herhaalde ziekenhuisopnames te beperken;
  • De patiënt begeleiden op medisch, sociaal en administratief vlak, om oplossingen te vinden voor de dakloosheid.

De gezondheidstoestand van de personen en hun kwetsbaarheid bepalen wie prioritair opvang krijgt.

Vaststellingen betreffende het betrokken publiek

Profiel van de opgevangen personen – Duur van het verblijf

 

Kort verblijf (n=276)Lang verblijf (n=59)
Geslacht: man250 (90,6%)51
Geslacht: vrouw26 (9,4%)8
Leeftijd (jaren) - gemiddelde 47,851,5
Statuut: Belg71 (25,67%)9
Statuut: EU < 3 maanden1 (0,4%)0
Statuut: EU > 3 maanden91 (33%)21
Statuut: niet-EU111 (40,2%)29
Duur van het verblijf (nachten)28,789,2
Duur van het verblijf (nachten) Gemiddeld - mediaan/SA25,6/2163,5/93,6

De meerderheid van de patiënten zijn mannen van ongeveer 50 jaar, afkomstig uit een niet-EU-land.
90% van de bewoners is voor een kortverblijf in de Medihalte geweest: de gemiddelde duur van een kortverblijf is 28 nachten.
1/3 van de opgevangen personen heeft de Belgische nationaliteit en/of heeft een verblijfsvergunning.

Medische dekking van de opgevangen personen in kort en lang verblijf

 

Kort verblijf - Aankomst (n=276)Kort verblijf - Vertrek (n=276)Lang verblijf - Aankomst (n=59)Lang verblijf - Vertrek (n=59)
Mutualiteit504984
Medische kaart 2201
Mutualiteit + medische kaart232425
Medische urgentie kaart 1511674643
Fedasil0000
Geen50 (18,1%)27 (9,8%)30
  • Bij aankomst hadden 53 personen (15,8%) geen medische dekking. De helft van hen hebben hun situatie kunnen (her)regulariseren dankzij hun verblijf. Voor mensen die illegaal op het grondgebied verblijven, zijn deze rechten helaas beperkt tot dringende medische hulp.
  • 7 illegaal in het land verblijvende personen zijn geregulariseerd: 5 op basis van 9ter (verblijfsrecht om medische redenen), 1 oranje kaart, 1 heeft zijn recht op permanent verblijf herkregen.

Binnenkomende doorverwijzingen

 

Doorverwijzende instantieKort verblijf (n=276)Lang verblijf (n=50)
SAMU46 (16,7%)0
IRIS-ziekenhuizen 158 (57,2%)1
Klinieken19 (6,9%)1
Straathoekwerkers4 (1,4%)0
Medische centra7 (2,5%)0
Kort verblijf25 (9,1%)57
Opvangtehuizen12 (4,3%)0
Andere5 (1,8%)0
  • Voor de meeste personen die worden opgevangen in de MediHalte kwam de vraag van een ziekenhuisstructuur (57,2% IRIS-netwerk, 6,9% klinieken).
  • De medische raadplegingen van het noodopvangcentrum van Samusocial en de doorverwijzingen door de mobiele hulpteams vertegenwoordigen 16,7% van de verzoeken om opvang.
  • Ondanks de uitbreiding van het aantal langetermijnplaatsen gebeuren vrijwel alle opnames in het kortverblijf.

Hoofdpathologieën en secundaire pathologieën (%)


Vrijwel de helft van alle opgenomen personen (46,3%) wordt opgevolgd voor minstens twee pathologieën.
De “voornaamste pathologie” is de reden voor opname in de Medihalte.

Verslechtering algemene toestand 0,4%0,4% Oogziekten 2,3%0,4% Neurologisch 3,8%1,4% Cardiovasculair 5,4%4,7% Hormonaal-metabolisch 0,4%9,4% Kanker 2,3%9,4% Neuropsychiatrisch 2,3%1,8% Pijn 15,3%1,1% Luchtwegen 15,7%3,3% Trauma/ortho/reuma 11,5%15,6% Spijsvertering/urogenitaal/verloskundig 13,8%16,3% Dermatologie 24,1%15,2% Infecties 4,2%26,1%
Verslechtering algemene toestand00,4
Oogziekten20,4
Neurologisch31,4
Cardiovasculair54,7
Hormonaal-metabolisch09,4
Kanker29,4
Neuropsychiatrisch21,8
Pijn151,1
Luchtwegen153,3
Trauma/ortho/reuma1115,6
Spijsvertering/urogenitaal/verloskundig1316,3
Dermatologie2415,2
Infecties426,1
Hoofdpathologie
Secundaire pathologie
  • De besmettelijke pathologieën staan nog steeds bovenaan, gevolgd door huidaandoeningen en orthopedische problemen.
  • Het aantal personen dat wordt opgenomen voor kanker blijft stabiel (46 in 2019 tegenover 50 in 2018).
  • De neuropsychologische aandoeningen en verslavingen blijven sterk vertegenwoordigd: 39,4% van de opgenomen personen leed aan alcoholisme, 18,5 % aan een neuropsychologische stoornis.

Uitgaande doorverwijzingen: verdeling van de 298 opgevangen personen die vanuit de MediHalte werden doorverwezen

 

Terug naar de straat (36.58%)Hospitalisatie (17.45%)Overbenging lang verblijf (14.09%)Samu (9.4%)Opvangtehuis (7.38%)Spoeddienst ziekenhuis (6.04%)Familie/vrienden (5.7%)Andere (3.36%)Terug naar de straat (109)Hospitalisatie (52)Overbenging lang verblijf (42)Samu (28)Opvangtehuis (22)Spoeddienst ziekenhuis (18)Familie/vrienden (17)Andere (10)
Terug naar de straat10936,58 %
Hospitalisatie5217,45 %
Overbenging lang verblijf4214,09 %
Samu289,4 %
Opvangtehuis227,38 %
Spoeddienst ziekenhuis186,04 %
Familie/vrienden175,7 %
Privéwoning51,68 %
Vrijwillige terugkeer31,01 %
Fedasil20,67 %
    • 1/3 van de opgevangen personen keerde na hun herstel of behandeling terug naar de straat en 9% naar een opvangcentrum van Samusocial.
    • 23% hospitalisaties, waarvan 1/4 via spoedopname, ongeveer 14% overdracht naar lang verblijf, bijna 1% doorverwijzingen naar Fedasil en 1% vrijwillige terugkeer.
    • 9%, hetzij 27 personen konden terug naar een woning (appartement, opvangtehuis, rusthuis).
    • 20% van de personen die de Medihalte verlieten, lieten niets meer van zich horen of werden uitgesloten omwille van een gedragsprobleem.

Vaststellingen

  • De Medihalte biedt een alternatieve gemedicaliseerde opvang voor zieke personen zonder verblijf. Het komt tegemoet aan een nijpende behoefte van de ziekenhuissector, die aan de oorsprong ligt van 64% van de opnames in 2019.
  • Dit soort opvang is tijdelijk, maar biedt de kans om mensen te begeleiden en ze op langere termijn door te verwijzen naar een woning (in 2019, 2018 en 2017 konden respectievelijk 27, 32 en 37 personen na hun opname terugkeren naar een woning).
  • De plaatsen voor lang verblijf bleven in 2019 verzadigd. In 2018 werden zeven bedden voor kort verblijf omgevormd tot bedden voor lang verblijf om te voldoen aan de grote behoeften van personen met chronische ziektes.  Als logisch gevolg daarvan was er in 2019 een heuse terugval van het aantal korte verblijven. Die terugval werd nog versterkt doordat de gemiddelde verblijfsduur langer uitviel (3 tot 4 weken voor opvang in kort verblijf). Zo daalde het aantal korte verblijven van 406 in 2018 naar 276 in 2019.
    De toename van het aantal lange verblijven (59 in 2019 tegenover 50 in 2018) staat echter niet in verhouding tot de daling van het aantal korte verblijven.

Getuigenis : Makno, verzorgd bij de Medihalte en begeleidt naar een privéwoning

Na negen jaar op straat wordt Makno* doorverwezen naar het gemedicaliseerd centrum Medihalte om er zijn wonden te laten verzorgen. Terwijl hij verzorgd wordt door de medische teams wordt hij ook begeleidt naar een individuele woning met de steun van ons sociaal team. Kort na de aankomst van Makno in het centrum slaagt Laura erin zijn administratieve situatie in orde te brengen:

"We hebben alles in het werk gesteld om ervoor te zorgen dat mijnheer Makno opnieuw een stabiele situatie kreeg zodat hij opnieuw met een schone lei kon beginnen. Mijnheer Makno was zijn identiteitskaart kwijt zodat wij allereerst aangifte hebben gedaan van dat verlies. Vervolgens hebben wij hem aan een referentieadres geholpen bij het OCMW zodat hij opnieuw zijn pensioen kon krijgen, kreeg hij recht op de Inkomensgarantie voor Ouderen (IGO) en ontving hij een gezondheidskaart. En tot hij die inkomsten ook werkelijk in handen had, ontving hij voorschotten van het OCMW."
Enkele dagen later wordt een appartement voor Makno gevonden:
“Laura heeft mij gevraagd of de woning mij interesseerde. Ik heb onmiddellijk ja gezegd want ik wilde niet terug naar de straat. Ik ben 75 jaar, alles opnieuw beginnen wordt heel moeilijk. Maar het wordt pas echt moeilijk als ik daar alleen zal zitten. Daarom heb ik een televisie nodig, anders ga ik op stap willen gaan en… op het moment wil ik eigenlijk niet te veel naar buiten, ik wil zeker niet herbeginnen met drinken na al die jaren soberheid”.
  *Schuilnaam Lees hier het volledige verhaal van Makno