Opdracht “Daklozen” - Opvang

De Winteropvang 2018-2019

203.643 overnachtingen aangeboden aan 6.866 verschillende personen, verspreid over 6 opvangsites.

Cijfers winter 2018-2019

  • 6.866 opgevangen personen
  • 203.643 aangeboden overnachtingen

Het Winterplan van Samusocial bestaat uit twee luiken:

  • De mobiele hulpteams of maraudes:

    Elke dag en elke nacht doorkruisen één of twee psycho-medisch-sociale teams het Brussels Gewest om contact te leggen met de meest kwetsbare mensen.

  • Het gewestelijk mandaat voor noodopvang (van 15 november tot 2 mei):

    Het plan werd opgestart door de ministers van de Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, Céline Fremault en Pascal Smet, en zorgde voor 800 winterplaatsen in 3 opvangcentra (Poincarélaan, Koningsstraat en Kolonel Bourgstraat in Evere).

Het federaal plan zorgde voor 300 à 365 plaatsen en werd beheerd door het Rode Kruis.

In totaal zijn er 2 winterplannen (regionaal en federaal) en 1.165 opvangplaatsen aangeboden, naast de 378 plaatsen die het hele jaar beschikbaar zijn in de centra van Samusocial en Hoeksteen ( 48 plaatsen). Tot 1.600 plaatsen waren vorige winter beschikbaar voor de Brusselse daklozen. Als we de 330 plaatsen meerekenen die zijn geopend door het Burgerplatform voor migranten in transit waren er in het Brussels Gewest globaal gezien vrijwel 1.930 plaatsen voor gratis onderdak beschikbaar voor mensen zonder een dak boven het hoofd.

Doelstelling: opvang van alle mensen die onderdak vragen, ongeacht hun statuut of hun origine.

Een wintervoorziening heeft niet enkel als doel onderdak te bieden. De daklozen moeten onderdak krijgen, maar er moet ook contact met hen worden gelegd via de mobiele teams, ze moeten toegang tot zorg krijgen, de noden van de meest kwetsbaren moeten geïdentificeerd worden en er moet maatschappelijke begeleiding worden opgestart voor zij die dit wensen, om hen door te verwijzen naar aangepaste en, indien mogelijk, duurzame oplossingen.

Dienstenaanbod

Elke avond konden de opgevangen personen gratis gebruikmaken van de diensten van Samusocial:

  • Sociale, psychologische en verpleegkundige raadplegingen (balans, opvolging, begeleiding en doorverwijzing);
  • Een medische permanentie door Dokters van de Wereld;
  • Een vestiairedienst beheerd door de vzw Solidarités Grands Froids;
  • Warme maaltijden en ontbijt;
  • Toegang tot sanitair (douches; WC).

Winter-accomodatie

Elke avond konden er tot 1.205 personen ondergebracht worden en gebruik maken van de diensten van Samusocial in onze verschillende opvangcentra.

203.643 overnachtingen voor 6.866 verschillende personen, waarvan:

  • 4.799 alleenstaande mannen (69,9% van het opgevangen publiek)
  • 613 alleenstaande vrouwen (8,9% van het opgevangen publiek)
  • 1.451 leden van een gezin (21,1% van het opgevangen publiek), hetzij 408 gezinnen en 788 kinderen
  • 3 Niet Begeleide Minderjarige Vreemdelingen (NBMV)

Verdeling van het opgevangen publiek volgens samenstelling

Mannen (69.9%)Leden van een gezin (21.13%)Vrouwen (8.93%)NBMV (0.04%)Mannen (4.799)Leden van een gezin (1.451)Vrouwen (613)NBMV (3)
Mannen4.79969,9 %
Leden van een gezin1.45121,13 %
Vrouwen6138,93 %
NBMV30,04 %
  • 70% van de opgevangen personen (4.799) zijn alleenstaande mannen;
  • 9% van de opgevangen personen (613) zijn alleenstaande vrouwen;
  • 21,13% van de opgevangen personen (1.451) zijn leden van een gezin.

Verdeling in nationaliteiten opgevangen publiek winterplan 2018-2019

Buiten EU (67.29%)België (13.08%)EU (13.5%)Niet vermeld (5.68%)Staatloos (0.45%)Buiten EU (67,28%)België (13,08%)EU (13,5%)Niet vermeld (5,68%)Staatloos (0,45%)
Buiten EU 67,28%
België13,08%
EU13,5%
Niet vermeld5,68%
Staatloos0,45%

 

  • 67% van de opgevangen personen komen uit niet-Europese landen;
  • 26% hebben de Belgische of een Europese nationaliteit.

Van de Europese onderdanen die tijdens het Winterplan werden opgevangen:

  • heeft bijna 50% de Belgische nationaliteit;
  • is meer dan 36% afkomstig uit Oost-Europa, voornamelijk uit Roemenië en Polen.

Administratieve situatie van de opgevangen personen*

Wenst niet te antwoorden/Niet meegedeeld (37.45%)id./Paspoort van buiten de EU (30.04%)id./Paspoort België (11.85%)id./Paspoort EU (10.63%)Belgische verblijfsvergunning (6.42%)Andere (3.62%)Wenst niet te antwoorden/Niet meegedeeld (37,45 %)id./Paspoort van buiten de EU (30,04 %)id./Paspoort België (11,85 %)id./Paspoort EU (10,63 %)Belgische verblijfsvergunning (6,42 %)Andere (3.62%)
Wenst niet te antwoorden/Niet meegedeeld37,45 %
id./Paspoort van buiten de EU30,04 %
id./Paspoort België11,85 %
id./Paspoort EU10,63 %
Belgische verblijfsvergunning6,42 %
Europese verblijfsvergunning2,3 %
Meerdere Bijlage1,12 %
Staatloos0,2 %

*De gegevens in deze grafiek hebben alleen betrekking op meerderjarige personen.

Een groot deel van de opgevangen personen wenst niet te antwoorden. Deze reactie komt doorgaans van mensen die onregelmatig op het grondgebied verblijven en niet dieper willen ingaan op hun verblijfsstatuut.

Aangehaalde oorzaken van de breuk

Migratie 42,68% Uitzetting uit de woning 10,95% Andere 10,22% Familiale breuk 5,11% Uitzettting uit een instelling 4,88% Echtelijke breuk 4,57% Fysieke gezondheid 3,12% Financieel 2,58% Verslaving 2,53% Echtelijk geweld 2,41% Mentale gezondheid 1,84% Uit de gevangenis 1,53% Einde huurovereenkomst 1,31% Conflict met de eigenaar 1,16% Jobverlies 1,11% Einde ziekenhuisopname 1,02% Ongezonde woning 0,94% Medische ballingschap 0,91% Terugkeer naar België 0,62% Gezinsgeweld 0,51%
Migratie 42
Uitzetting uit de woning10
Andere10
Familiale breuk5
Uitzettting uit een instelling4
Echtelijke breuk4
Fysieke gezondheid 3
Financieel2
Verslaving2
Echtelijk geweld 2
Mentale gezondheid1
Uit de gevangenis1
Einde huurovereenkomst1
Conflict met de eigenaar1
Jobverlies 1
Einde ziekenhuisopname1
Ongezonde woning0
Medische ballingschap0
Terugkeer naar België0
Gezinsgeweld0

De oorzaken van een breuk die het vaakst worden vastgesteld, zijn:

  • ballingschap (economisch of politiek) in meer dan 42,6% van de gevallen;
  • verlies van de woning (uitzetting, aflopende huurovereenkomst…) in vrijwel 11% van de gevallen;
  • een relatiebreuk en/of gezinsproblemen in vrijwel 10% van de gevallen.

Hierbij dient vermeld dat de hogervermelde oorzaken van de breuk uiteraard niet alleenstaan. Zoals blijkt uit de dagelijkse praktijk gaat het vaak om een combinatie van factoren, een samenloop van omstandigheden die de persoon geleidelijk wegdrukt naar het statuut van “dakloze”. Als op deze elementen geen antwoord komt, zinkt het individu weg in een chronisch zwerversbestaan.

360 uitgaande doorverwijzingen

Opvangtehuis (16.94%)Verblijf verslaving (1.67%)Privéwoning (15.56%)Rusthuis of VRT (1.39%)Fedasil (13.06%)Opname voor observatie (1.11%)Vrijwillige terugkeer naar het land van oorsprong (11.39%)Transit buiten Dienst Vreemdelingenzaken (1.11%)Vrijwillige psy zienkenhuisopname (7.78%)Appartement onder toezicht (0.56%)Andere (7.5%)Opvang door familie/vrienden (9.17%)Medische ziekenhuis opname (9.17%)Terugkeer naar eigen woning (3.33%)Dienst Toezicht (0.28%)Opvangtehuis (61)Verblijf verslaving (6)Privéwoning (56)Rusthuis of VRT (5)Fedasil (47)Opname voor observatie (4)Vrijwillige terugkeer naar het land van oorsprong (41)Transit buiten Dienst Vreemdelingenzaken (4)Vrijwillige psy zienkenhuisopname (28)Appartement onder toezicht (2)Andere (27)Opvang door familie/vrienden (33)Medische ziekenhuis opname (33)Terugkeer naar eigen woning (12)Dienst Toezicht (1)
Opvangtehuis6116,94 %
Verblijf verslaving61,67 %
Privéwoning5615,56 %
Rusthuis of VRT51,39 %
Fedasil4713,06 %
Opname voor observatie41,11 %
Vrijwillige terugkeer naar het land van oorsprong4111,39 %
Transit buiten Dienst Vreemdelingenzaken41,11 %
Vrijwillige psy zienkenhuisopname287,78 %
Appartement onder toezicht20,56 %
Andere277,5 %
Opvang door familie/vrienden339,17 %
Medische ziekenhuis opname 339,17 %
Terugkeer naar eigen woning123,33 %
Dienst Toezicht10,28 %

Tussen 15 november 2018 en 30 juni 2019 verwezen onze sociale teams 360 personen door, waarbij 299 duurzame oplossingen werden gevonden om van de straat weg te raken.

De wettelijke mogelijkheden om van de straat weg te raken zijn zo goed als onbestaande voor mensen die illegaal in het land verblijven en niet over bestaansmiddelen beschikken. Van de personen die hun bestaansmiddelen hebben vermeld, heeft 43% geen enkele bron van inkomsten bij het eerste contact met onze diensten.
Hierbij moet worden opgemerkt dat vreemdelingen geen recht hebben op een uitkering, behalve dringende medische hulp. Europese niet-Belgische burgers hebben evenmin recht op financiële bijstand als zij geen vast adres hebben of geen historiek van sociale bijdragen kunnen voorleggen.

Publiek gecontacteerd door de mobiele hulpteams

Onze mobiele hulpteams legden 8.073 keer contact op straat met in totaal 1.280 verschillende personen (1.029 mannen en 251 vrouwen) en voerden 23.150 prestaties uit (medische zorgen, maaltijden en dekens, een luisterend oor en begeleiding bij formaliteiten, doorverwijzing naar onze centra of andere diensten…), waaronder 475 doorverwijzingen waarvan 395 naar opvangstructuren van Samusocial. 

Medische en verpleegkundige raadplegingen

Er werden 67.163 medische en verpleegkundige prestaties uitgevoerd tijdens 33.483 raadplegingen in onze opvangcentra, hetzij een gemiddelde van 296 prestaties en 148 raadplegingen per dag tussen 15 november en 2 mei.

De meerderheid van de vastgestelde aandoeningen zijn van cardiovasculaire, hormonale, metabolische, neuropsychiatrische, dermatologische en respiratoire aard.

De 6 opvangcentra en hun opvangcapaciteit

De keuze van de oriëntatie in het ene centrum of het andere wordt bepaald door het profiel en de situatie van de persoon

Capaciteit van de permanente centra (het hele jaar open)

Permanent centrum voor gezinnen, kwetsbare mannen/vrouwen: Vestje-Brussel110 plaatsen
Permanent centrum voor kwetsbare mannen/vrouwen: Poincarélaan-Anderlecht110 plaatsen
Familiecentrum: Gulledelle-Sint-Pieters-Woluwe120 plaatsen
Medihalte, medisch opvangcentrum: Masoinstraat-Laken38 plaatsen
Totale capaciteit van de permanente centra 378 plaatsen

Capaciteit van het wintercomplement

Gewestelijk centrum voor alleenstaande vrouwen en mannen: Koningsstraat-Brussel-Stad 300 plaatsen
Gewestelijk centrum voor alleenstaande mannen: Poincarélaan-Anderlecht300 à 350 plaatsen
Gewestelijk centrum voor gezinnen: Kolonel Bourgstraat-Evere200 plaatsen
Totale capaciteit van het wintercomplement800 à 850 plaatsen
Maximaal beschikbare opvangcapaciteit tijdens de winter1.178 à 1.228 plaatsen

Perspectieven

Perspectieven voor de winter 2019-2020:

  • Algemene coördinatie van het Winterplan overgenomen door Bruss’Help, het gewestelijk coördinatie-instrument voor de daklozenopvang.
  • Kwaliteit van de opvang verhoogd door opdeling van de kamers in het Poincarécentrum en het installeren van opbergkastjes in alle noodopvangcentra.

Het medisch winterplan van Dokters van de Wereld - Zij verzorgen de mensen die wij opvangen

Sinds 2009 verzorgt Dokters van de Wereld het medisch aspect bij het winterplan van Samusocial. Naarmate plaatsen beschikbaar zijn, ontplooit zich twee keer per week telkens weer een indrukwekkend dispositief als de NGO aankomt bij onze wintercentra. Maïté Machado, Verantwoordelijke van het medisch winterplan van Dokters van de Wereld:

« Uiteraard stellen onze teams tijdens de raadplegingen systematisch diagnoses voor ademhalings- en huidaandoeningen bij de daklozen die Samusocial onderdak vinden. Maar eigenlijk staat niet de geneeskunde zelf voorop. Wat werkelijk telt, is de nauwe samenwerking die bestaat tussen onze beide teams. We doen veel aanvragen voor dringende medische hulp, wat de patiënten en de teams heel wat zwaardere procedures bespaart. Wij houden rekening met hun aanbevelingen en omgekeerd. We werken samen aan het welzijn van de mensen die zijn opgevangen bij Samusocial! »